O preduzeću

(Dio bihaćke historije)

Bihać je grad koji se po mnogo čemu neosporno razlikuje od sredina u njegovom bližem i daljem okruženju. Prije svega, Bihać je u februaru 2024. godine obilježio 764. rođendan, jer se sa današnjim imenom, kao središte i glavni grad Pounja, prvi put spominje u buli ugarskog kralja Bele IV, 26. februara 1260. godine. 

Radilo se o ondašnjem gradu sagrađenom na Otoku sv. Ladislav, koji je bio u vlasti opatije Topuske, mada postoje predaje o znatno ranijem nastanku grada. 

Poveljom iz 1271. godine potvrđeno je da je Bihać u tom vremenu uživao povlastice slobodne gradske općine, na čelu sa priznatim gospodarom.

Kroz više od sedam i po stoljeća svoje historije, na prostorima Bihaća ostali su brojni tragovi koji svjedoče o tome da su najstariji njegovi stanovnici bili Japodi. 

Materijalni dokazi ilirske kulture pronađeni su u više bihaćkih naselja, a najviše u Ripču, Ribiću, Pritoci, Golubiću... Poslije, ove su prostore naselili stari Rimljani.

Rimske legije su na svojim pohodima prolazile upravo Bihaćkom dolinom, gdje izgradiše glavnu cestu koja je vodila od nekadašnje Salone do Siscije, i spajala Jadransko more sa podunavljem. 

U srednjem vijeku Bihać je dospio pod vlast ugarskih i hrvatskih plemića. Pod vlast Osmanlija, nakon ponovljenih neuspjeha, Bihać je definitivno pao u junu 1592. godine, zahvaljujući pobjedi vojske Hasan-paše Predojevića. Turski osvajači, pristigavši u ove krajeve rekoše da je to drugi Misir i da Bihaćke doline nema do Stambolskih vrata. Nakon toga smatran je najjačom krajiškom utvrdom. Bihać se značajnije urbanizira i razvija dolaskom vlasti Austro-Ugarske monarhije. 

Na prijelazu između XIX i XX stoljeća Bihać je pod novom Austro-Ugarskom vlašću imao poziciju okružnog centra kojem su pripadala naselja: Cazin, Velika Kladuša, Vrnograč, Ključ, Krupa, Otoka, Kulen Vakuf, Petrovac, Stari Majdan, Donji Unac i Sanski Most. Bio je to grad sa 4.000 kuća i približno 6.000 stanovnika, koji su dijelili zajedničku sudbinu ostalih mjesta ovoga dijela Bosanske krajine, obzirom da su nastupila vremena koja su donosila brze promjene u svim segmentima života.  

Slika 1. Bihać kroz vrijeme.

(Nesumnjiv strateški značaj)

Za sve vlastodršce Bihać je s razlogom bio od velikog značaja. 

Opravdano se ističe činjenica da se Bihać nalazi na prekrasnoj kotlini kroz koju protječe jedna od najljepših, ako ne i najljepša, jedina smaragdna rijeka. Zbog toga je Bihać u svoje 764 godine bio u središtu burnih događaja. Zbog njegovog strateškog značaja, ljepote i rijeke Une su se "lomila koplja" i za njega otimala carstva. Nikad, međutim, nije izgubio svoj duh. O tome je Oskar Davičo, profesor Gimnazije u Bihaću, u jednoj rečenici rekao sve: "I prastari Bihać, nepromijenjen a uvijek iznova mlad, Bihać, taj spomenik smjelosti, taj spomenik blistanja svih spomenika."

Bihać je kroz historiju bivao sve veći i sve značajniji. Od nekadašnjeg najvažnijeg kraljevskog grada postao je pravo važno trgovačko, pa zanatsko, kulturno, administrativno, privredno i političko središte. 

Bihać je zapaženiji rast i razvoj počeo s kraja 19. i početkom 20. vijeka. Tada dolazi do njegovog bržeg europeiziranja, moderniziranja i urbaniziranja. Znajući šta se hoće, u Bihaću je uveden suvremen način upravljanja zajedničkim gradskim dobrima, izvršena je prva cjelovita evidencija u katastru i zemljišnjim knjigama, pristupilo se projektovanju i planskoj izradi puteva, škola, ugostiteljskih objekata, parkova i trgova. Za sve ovo, dakako najzaslužnija je austrougarska vlast, koja je u svoje vrijeme na ovim prostorima realizirala sve važnije projekte. Među njima je i onaj koji se tiče izgradnje gradskog vodovoda. Od novijih djelatnosti, od vodovodne je starija samo meteorološka. Vodovod je u Bihaću sagrađen četiri godine prije Električne centrale.

Slika 2. Fontana ispred gradske kafane "PAVILJON". (arhiva: Nikola Radić - Babin)

Historijat Bihaćkog vodovoda

(Projekt, izgradnja i primopredaja)

U skladu s potrebom unapređenja postojećeg sistema vodoopskrbe koji se zasnivao na individualnim bunarima, pristupilo se pokretanju inicijative za rješavanje ove problematike kod centralnih vlasti u Sarajevu. Pored lokalnih vlasti, veliku podršku dao je i Lothar von Berks, okružni namjesnik koji je vodio glavnu riječ o svim važnijim pitanjima  na ovim prostorima i koji je, za kratko vrijeme, postao iskreni zaljubljenik u rijeku Unu i prirodne ljepote šireg bihaćkog okružja.

Gradnja prvog vodovoda u Bihaću aktualizirana je 1902. godine, kada je počela izgradnja projekta vodoopskrbe grada Bihaća. Poslovi projektovanja vodoopskrbnog sistema povjereni su krajem 1902. godine iskusnom inžinjeru Glaseru, koji se već ranije dokazao na sličnim zadacima u Bosni i Hercegovini.

Nakon detaljnog obilaska terena u okolici grada Bihaća i sveobuhvatnog snimka stanja raspoloživih vodnih resursa, odabran je izvor pod nazivom Trebljenik u naselju Žegar koji je geografskim položajem, kapacitetom i kvalitetom vode u najvećoj mjeri odgovarao planiranim potrebama. 

Odabir tehničkih rješenja i izrada projektne dokumentacije odvijala se po objektima, a u skladu sa tadašnjim tehnološkim mogućnostima i pravilima struke koja su bila na zavidnom nivou i za današnje prilike.

Već u maju 1903. godine, glavni urađeni projekt je revidiran i odobren za realizaciju od strane nadležne institucije "Waserbaudepartment der Bauabtheilung der I.R. fur B.H." u Sarajevu. U obezbjeđenju finansijskih sredstava za gradnju, pored Zemaljske vlade u Sarajevu, učešće je uzela i agilna Gradska uprava, na čelu sa gradonačelnikom Mehmed-begom Alajbegovićem u iznosu od blizu 180.000 kruna. 

Nakon toga započela je izgradnja sistema sa svim objektima i distributivnom mrežom, koja je trajala nepune četiri godine, nakon čega je 20. septembra 1907. godine formirana mješovita osmočlana Komisija za kolaudaciju (tehnički prijem), (sl.3).

Ona je službeno pregledala projektiranu valjanost, sve objekte i mrežu, te svojim potpisima potvrdila da su radovi izvedeni kvalitetno i u skladu s projektnom dokumentacijom. Tog dana Gradska uprava je primila završeni vodovodni sistem na korištenje i upravljanje, i time ga službeno stavila u upotrebu, tako da se ovaj datum može smatrati početkom modernog i redovnog vodosnabdijevanja grada Bihaća.

Poslove održavanja i nadzora nad vodovodom vršila je odabrana stručna osoba iz Općine Bihać. Kasnije su ovu dužnost preuzeli stručnjaci Električne centrale, koja u Bihaću postoji i na istom mjestu radi od 1911. godine. To je činjenica zbog koje se tvrdi da je organizacioni ustroj vodovoda u Bihaću počeo u okviru Električne centrale.

Slika 3. Sastav Komisije za zajednički prijem (kolaudaciju) iz 1907. godine.

(Tehnički opis)

Glavna karakteristika vodovodnog sistema Bihaća je da je u potpunosti bio gravitacionog tipa, kako između objekata kao što su: kaptaža, filter i rezervoar, tako i same razvodne mreže u naseljima. Visinska razlika između rezervoara i izljevnih mjesta na česmama bila je oko 30 metara, tako da je obezbijeđen idealan pritisak vode od 2,5 do 3 bara. Prirodni pad istovremeno je značio i izostanak potrebe za pumpanjem, što je bila značajna ušteda novca kako u samoj investiciji tako i u kasnijem periodu korištenja. Primijenjen je, za ono vrijeme, najčešći oblik snabdijevanja stanovništva vodom sa dva tipa javnih česmi na pažljivo odabranim lokacijama uz stambene i druge objekte. Sistem se sastojao iz vodozahvatnog objekta na izvorištu, filterskog postrojenja, rezervoara i distributivne mreže.

Sistem se sastojao od nekoliko zasebnih cjelina i to: 

• Vodozahvatnog objekta na izvorištu,
• Filterskog postrojenja,
• Rezervoara,
• Distributivne mreže sa pripadajućim armaturama.

U nastavku teksta biti će više riječi o tehničkim karakteristikama svakog objekta pojedinačno uz naglasak na opisu, načinu rada i tehnologiji šljunčanog filtera.

(Vodozahvat)

Kaptažna građevina (sl.4) izgrađena je na kraškom vrelu silaznog tipa pod nazivom  Trebljenik, koji je imao prosječnu godišnju izdašnost od 6 litara u sekundi sa povremenom  problematikom povećane mutnoće  u periodima velikih kišnih padavina i topljenja snijega. Ostale osobine u pogledu kvaliteta izvorske vode bile su zadovoljavajuće.

Najznačajnije tehničke značajke ovoga objekta su:

• Zapremina sabirne komore (Fassungsraum) ...........  26 m3
• Gornja kota izvora (preljev u potok) ..........................  267,50 m. N. V.
• Kota dna kaptaže .........................................................  266,00 m. N. V.
• Kota usisne korpe DN 150 mm ..................................  265,80 m. N. V.
• Muljni ispust DN 200 mm ...........................................  265,80 m. N. V.

Slika 4. Današnji izgled kaptažnog objekta. (foto: Vlado Franjić)

(Filtersko postrojenje)

Kako je već spomenuto, dolazilo je do povremenih zamućenja na izvoru u periodu visokih podzemnih voda što je predstavljalo problem za vodosnabdijevanje stanovništva jer povećano prisusutvo koloidnih čestica organskog i anorganskog porijekla u vodi nije dopušteno. Ovu pojavu registrirali su i sami projektanti prilikom osmatranja izvorišta i prikupljanja podataka na terenu. Slijedom toga moralo se naći odgovarajuće tehničko rješenje za bistrenje koje bi na najefikasniji način riješilo ovu neugodnu prateću pojavu. Na osnovu ranijih iskustava projektnog tima u sličnim situacijama ali i tadašnjih naučnih saznanja u ovoj oblasti, odabrana je relativno skupa ali vrlo efikasna varijanta šljunčanog filtera sporog - gravitacionog tipa.

U građevinskom smislu, objekat se sastojao od predkomore za taloženje zapremine 31,2 m3 ili 4,00 x 2,60 x 3,00 m, dvije filterske prostorije ukupne površine 65,00 m2 sa drenažnim kanalom na dnu te sabirne komore za pročišćenu vodu  (sl. 5, 6 i 7).

Ukupna visina filterske ispune iznosila je 1,20 metara a sastojala se od četiri sloja različite granulacije tucanog i prosijanog kamena, koje su slagane od krupnog (potpornog) na samom dnu do najsitnijeg na površini. Kapacitet samog filtera određen je brzinom filtriranja koja ne predstavlja brzinu kretanja vode u porama nego vertikalnu brzinu stuba vode koja prolazi kroz ispunu. Ova značajna karakteristika  definirana je odnosom:

v = Q / A (što u našem slučaju iznosi 0,32(m / h) - gdje je:

Q - količina vode koja prolazi kroz filter u jedinici vremena (m3 / h)

A -  ukupna  površina komora (m2)

Hidrauličko (površinsko) opterećenje iznosilo je: 8,00 (m3 / m2 / dan)

Slika 5. Pogled s prednje strane.

Slika 6. Uzdužni presjek filtera.

Slika 7. Poprečni presjek filtera.

(Način rada filtera)

Sirova izvorska voda dolazila je gravitacijski iz kaptaže udaljene 150,90 metara LŽ cijevima promjera 150 mm. Prvo se punila prostorija za taloženje gdje su se, usljed dejstva gravitacijske sile, taložile krupnije čestice nečistoća a zatim se voda prelijevala u  prostor iznad šljunka u visini 1,40 metara tako da je filter bio stalno ispunjen.

Isključivo zbog hidrostatskog tlaka voda je prolazila kroz slojeve ispune gdje se pod dejstvom adhezionih i drugih sila vršilo zadržavanje svih suspendiranih čestica. 

Tretman sirove izvorske vode u ovome slučaju obuhvatao je nekoliko postupaka kao što su: 

• Prethodna sedimentacija (taloženje), 
• Odstranjivanje suspendiranih čestica na površini i u porama filterske ispune,
• Bakteriološka obrada kroz biološku membranu.

Procjeđivanje se sastoji od nekoliko zasebnih procesa i to:

1. Mehaničko djelovanje - dolazi do uklanjanja čestica koje imaju veće dimenzije od pora filterske ispune.
2. Adhezijsko djelovanje - nastaje prijanjanjem (lijepljenje) čestica na površini čestice filterskog materijala.
3. Adsorpcijsko djelovanje - zbog velikog površinskog napona dolazi do koncentracije čestica na filterskom materijalu.
4. Taložno djelovanje - čestice se zbog dejstva sile gravitacije talože u unutrašnjosti filterske ispune.
5. Kemijsko djelovanje - dolazi do disociranja (rastavljanja) mutnoće na sitnije djelove ili stvaranja netopive mase koja se zatim uklanja iz vode.
6. Biološko djelovanje - na površini filterske ispune formira se tanki sloj (membrana) od mikroorganizama koji dodatno čiste vodu čak i od virusa. Pojavljuje se kod sporih - gravitacionih filtera.

Postoje različite podjele filtera pa tako i u zavisnosti od načina na koji se voda kreće kroz ispunu  te imamo okvirnu podjelu filtera na:

• Gravitacione (spore) sa brzinom  v = 0,1 - 0,4 m/h 
• Brze koji mogu biti otvoreni i zatvoreni (tlačni) sa v = 4 - 8 (15)  m/h 

Nakon dva do tri dana rada na površinskom sloju najsitnijeg pijeska stvarao se sluzasti sloj tkz. biološka membrana koja je dodatno čistila vodu od bakterija i virusa.

U normalnim uvjetima kvaliteta sirove izvorske vode postrojenje je radilo nesmetano 30  dana nakon čega je slijedila djelomična zamjena materijala, prvo u jednoj a zatim i drugoj komori.

Ovaj postupak obuhvatao je slijedeće radnje:

• Prekid dotoka vode iz pravca izvora a zatim ispuštanje do nivoa pijeska tako da samo tanki sloj ostane suh i nepotopljen. Cjelokupnu količinu vode nije trebalo ispuštati jer bi se pri ponovljenom punjenju uvukao zrak u pijesak koji bi tada bilo teško odstraniti. 
• Zatim se sa površine skidao sluzasti sloj i najsitniji dio ispune debljine 2 - 4 cm u zavisnosti od naslage mulja. Uklanjanje se obavljalo ručno širokim  lopatama uz prenošenje materijala na obližnju deponiju.
• Nakon što se prljavi pijesak odstrani, filter se dopunjava sa čistim identične krupnoće u istoj debljini sloja. Ovaj postupak se izvodio polako kako bi zrak mogao izaći iz novoga pijeska.  
• Zatim se ponovno dovodila izvorska voda u filter s tim da se ista nije usmjeravala odmah u rezervoar već se provodio postupak tzv. "zarastanja filtera". Voda se ispuštala u korito obližnjeg potoka sve dok se na površini nebi stvorio novi sloj bakterijske flore s kojom bi filter opet dobio osobine biološkog filtera.

Ovo bi trajalo dva do tri dana i tek onda se moglo nastaviti sa punjenjem  rezervoara i distribucijom kvalitetne pitke vode u razvodnu mrežu grada Bihaća.

Potpunom čišćenju filtera pristupalo se nakon značajnog povećanja hidrauličkih gubitaka u filterskoj ispuni a to znači, prestanka efikasnog bistrenja vode (sl. 8.) 

Slika 8. Razvoj hidrauličkih gubitaka (a), i mutnoća vode tokom vremena (b). (izvor: I. Gulić)

P2 - tačka najvećeg gubitka H

a - razvoj gubitaka

b - tok mutnoće 

c - vrijeme sazrijevanja filtera

d - perid kada nastaje začepljenje filtera

e - granična mutnoća vode

Pored toga što je filtersko postrojenje bilo najskuplji i najzahtjevniji objekat za održavanje  s punim pravom može se reći da je bio i srce cjelokupnog vodovodnog sistema grada Bihaća jer je kvalitetu vode podizalo na vrlo visoku razinu čak i za današnje prilike.

U neposrednoj blizini filterskog postrojenja decembra 1907. godine napravljen je drveni  objekat za pranje i sortiranje filterske ispune (šljunka) sa četiri razdvojene pregrade (sl. 9.). 

Tu je vršeno  temeljito ispiranje nečistoća i dezinfekcija a zatim odlaganje materijala u  zavisnosti od granulacije kako bi se, u što kraćem vremenu, mogla obaviti djelomična ili kompletna izmjena  sadržaja u jednoj od komora. 

Slika 9. Objekat za ispiranje šljunka. (Šimunković, prijepis iz 1924. godine)

(Rezervoar)

Na udaljenosti 803 metara od filterskog postrojenja izgrađen je zidani rezervoar Lapat (sl. 10 i 11), koji se sastojao od dvije spojene vodne komore dimenzija 8,50 x 3,00 m  debljine vanjskih zidova 1,20 i 1,00 m te zatvaračke komore dimenzija 3,60 x 2,10 m. Voda je nakon postupka kondicioniranja dolazila gravitacijski lijevano željeznim cjevovodom prečnika 150 mm. Također, na toj dionici izveden je bočni ogranak prečnika 40 mm koji je služio za snabdijevanje  česme br. 21 u obližnjem naselju Žegar.

Regulacija dotoka vode u rezervoar rješena je sistemom plovka, a eventualni višak prelijevao se u obližnji potok Drobinicu.

Distribucija iz samog rezervoara u pravcu grada vršena je također gravitaciono, lijevano željeznim cijevima prečnika: 150 mm u dužini 129,50 metara, a zatim 125 mm na ostatku trase.

Spajanje cijevi bilo je dosta komplicirano a izvođeno je kudeljom i tečnim olovom što je, za ono vrijeme, bila uobičajena tehnologija montaže.

Karakteristični tehnički podaci su slijedeći:

• Ukupna zapremina rezervoara .......................  112.20 m3 
• Maksimalna kota vode (preljev).......................  262,50 m. N. V.
• Kota dna rezervoara .........................................  260,30 m. N. V.
• Kota usisne korpe DN 125 mm .......................  260,50 m. N. V.
• Kota muljnog ispusta ........................................ 260,10 m. N. V.

Slika 10. Ulaz u rezervoar Lapat.

Slika 11. Uzdužni presjek komore sa plovkom.

(Distributivna mreža)

Udaljenost gradskog središta i okolnih  naselja od rezervoara uvjetovala je relativno dugu trasu distributivnog gravitacionog cjevovoda koji je većim dijelom položen uz prometnicu za Žegar, tj. buduću aleju (Zachallee). Za razvodnu mrežu  može se generalno reći da je bila prstenastog tipa u centru, sa tri zasebna slijepa kraka cjevovoda.

Prvi - zapadni, pokrivao je u potpunosti naselje Harmani, drugi - istočni,  prelazio je na drugu obalu rijeke Une akvaduktom preko Gradske otoke i dva drvena mosta sa završetkom kod ondašnje "Brklje" te treći - jugoistočni, koji je vodu distribuirao u područje iza današnjeg hotela "Park", za potrebe bolnice i fontane sa odmorištem.

U samom centru grada razvodna mreža je prolazila kroz sve postojeće ulice, sa instaliranim česmama, među ostalim, ispred vjerskih objekata sve tri konfesije: (džamija Fethija, medresa, pravoslavna crkva i katolička Crkva sv. Antuna,  zatim na glavnom trgu (Markt - brunenn) te česmom na Gradskoj otoci koja je predstavljala središte zanatstva i trgovine (sl. 12).

Pored ovoga, na tačno odabranim lokacijama razvodne mreže ugrađeni su sekcioni zatvarači, hidranti za protupožarnu zaštitu, muljni ispusti za periodično ispiranje mreže te zračni ventili za odzračivanje cijevi.

Slika 12. Centralna gradska zona s trgom.

Vodovodna mreža sastojala se isključivo od lijevano željeznih cijevi slijedećih dimenzija:

• 150 mm ..........................................              dužine 129,50 metara
• 125 mm ..........................................                    2.130,40 
• 100 mm ..........................................                    731,50
• 80 mm ............................................                    564,30
• 60 mm ............................................                    622,80
• 40 mm ............................................                    1,368.50

                                                                Ukupno           5.546,60 

Tlačni dio cjevovoda bio je dug 803,00 metara. Sveukupna dužina mreže iznosila je   6.349,60 metara. Pored ovoga, specifikacija armatura i ostalih elemenata sistema sadržavala je slijedeće:

• Zračni ventili - 6 kom. 
• Sekcioni zatvarači - ukupno 15 kom. 

              Od toga:                                                   d = 125 mm - 1 kom.

                                                                                 d = 100 mm - 3 kom.

                                                                                 d =   80 mm - 2 kom.

                                                                                 d =   60 mm - 3 kom.

                                                                                 d =   40 mm - 6 kom.

• Muljni ispusti - ukupno 8 kom.                d =   60 mm - 4 kom.

                                                                                 d =   40 mm - 4 kom.

• Hidranti za gašenje požara - 11 kom.     d =  80 mm - 6 kom.

                                                                                 d =  60 mm - 3 kom.

                                                                                 d =  40 mm - 2 kom. 

• Česme sa unutrašnjim ventilom - 13 kom.
• Česme sa stalnim izljevom vode (bunari) - 11 kom.
• Centralna gradska česma koja se nalazila na središnjem trgu - 1 kom.
• Fontana na prostoru današnjeg Paviljona (slika br. 2) - 1 kom.

Navedeni podaci u značajnoj mjeri govore o ozbiljnosti pristupa ondašnjih projektanata, jer broj, raspored i namjena instaliranih armatura u potpunosti zadovoljavaju i današnje tehničke normative za vodosnabdjevanje naselja ove veličine.

Simboli u zaglavlju na situacionom planu napisani su na njemačkom jeziku ali imaju jasno značenje i mogu se vidjeti na (sl. 13).

Slika 13. Detalj sa simbolima na situacionom planu.

 Slika 14. Stara česma. (arhiva: N. Radić) 

Slika 15. Uz vodu i razgovor. (arhiva: N. Radić)

Na originalnoj projektnoj dokumentaciji iz ondašnjeg perioda valja spomenuti i jedan interesantan detalj, direktno vezan za  društveni i sportski život grada Bihaća tog vremena, a to je postojanje teniskog igrališta na lokaciji kraj ulaza u današnji stadion NK "Jedinstvo". Na tom prostoru postavljena je i česma za osvježenje zaljubljenika u bijeli sport, posjetilaca i ostalih prolaznika, što se može vidjeti na (sl. 16). Prema tome, sa velikom sigurnošću može se reći da su počeci tenisa u našem gradu puno stariji nego što se to smatralo do sada.

Slika 16. Tenisko igralište i česma br.22

(U najkraćem)

Iz svega navedenog nedvosmisleno se može zaključiti da je vodovodni sistem grada Bihaća iz 1907. godine bio osmišljen i izveden na visokom tehničkom nivou. 

Oni kojima je bio namijenjen dobili su na korištenje vodu zavidnog kvaliteta u količinama koje su u potpunosti zadovoljavale tadašnje potrebe. Kvalitet života stanovništva sa sanitarno-higijenskog aspekta znatno je povećan, uz istodobno osiguranje i temeljnog preduvjeta za razvoj mnogih drugih djelatnosti.

Princip javnog snabdijevanja koji je odabran na početku, kasnije je dograđivan u skladu sa porastom broja stanovnika i njihovih ukupnih potreba.

Međutim, temeljna rješenja kao što su: zahvatanje, kondicioniranje i veličina rezervoarskog prostora ostala su dugo vremena ista, uz djelimičnu dogradnju razvodne mreže u skladu sa mogućnostima i raspoloživim količinama izvorske vode.

U kasnijem razdoblju, s razvojem grada, rasle su i potrebe, tako da su se morala tražiti nova tehnička rješenja sa novim izvorištima daleko većeg kapaciteta, ali stari sistem nikada nije napušten tako da je većim dijelom u upotrebi i danas.

I to je dio onoga po čemu se Bihać razlikuje od brojnih sredina iz svog okruženja i po čemu se s pravom svrstava u red gradova koji se u Bosni i Hercegovini opravdano ponose svojim materijalnim i nematerijalnim naslijeđem.

(Nova vlast i planovi)

Tako je bilo sve do formiranja prvog komunalnog preduzeća u Bihaću. Prema dostupnoj dokumentaciji, nakon Drugog svjetskog rata, prvo gradsko komunalno preduzeće formirao je Narodni odbor Općine Bihać 1951. godine, sa zadaćom da primarno gazduje i gradskim vodovodom i da održava gradsku komunalnu higijenu.

Zbog privrednog i ukupnog rasta i razvoja, a pogotovo zbog industrijalizacije, povećanja privrednih kapaciteta i broja stanovnika, stari vodovod nije mogao zadovoljiti potrebe za vodom. Zbog toga se krenulo u izgradnju većeg i modernijeg. Rješenje je nađeno u izvoru Privilica. Već 1957. godine izgrađena je vodovodna mreža do Gornjeg Prekounja. Dvije godine kasnije, dakle 1959. godine, počela je realizacija planova vezanih za izvorište Klokot. 

Punih pet godina trajali su građevinski radovi. Službeno, izvorište Klokot i izgrađeni vodovod stavljeni su u upotrebu 1964. godine, čime su u potpunosti zadovoljene tadašnje potrebe stanovništva i privrede za vodom. Priča za sebe je razvoj "Vodovoda" nakon odbrambeno-oslobodilačkog rata. Poslujući dalje u sastavu ovdašnjeg Komunalnog preduzeća "Komrad", Vodovod će kao samostalno preduzeće intenzivniji rast i razvoj započeti tek nakon 2003. godine, kada se iz JP "Komrad", u zasebnu cjelinu, izdvaja djelatnost vodovoda i kanalizacije. Formira se posebno Javno preduzeće "Vodovod i kanalizacija", a na čelo izdvojenog i po svemu samostalnog preduzeća za prvog VD direktora, u mandatu općinskog načelnika Adnana Alijagića, imenovan je dipl. inžinjer mašinstva Bahrudin Hrnjica. 

Ovom organizacijskom promjenom došlo se do određenih poboljšanja radne efikasnosti, koja se ogledala u boljem korištenju radne snage i raspoložive tehnike u poslovima održavanja i korištenja vodovodnog i kanalizacionog sistema u Bihaću. Tada se raspolagalo sa oko 350 km vodovodne mreže, te sa kanalizacionim sistemom koji je u Bihaću mogao zadovoljiti manje od 40% potreba.

Tragajući za boljim rješenjima, i s promjenom vlasti u Bihaću, nakon izbora 2004. godine u JP "Vodovod i kanalizacija" na direktorski položaj izabran je mr. Mirsad Demirović, u čijem će mandatu doći do konačne poslovne reorganizacije. U sadašnjem obliku, nakon primjene Odluke OV, koja je donesena po odredbama Zakona o javnim preduzećima i Zakona o privrednim društvima u FBiH, JP "Vodovod" d.o.o.Bihać posluje od 12. decembra 2005. godine kao pravni sljedbenik ranijeg JP "Vodovod i kanalizacija". U nepunih sedam godina ovo je preduzeće ostvarilo zapažene radne i poslovne rezultate. Prije svega, u ovom periodu JP "Vodovod" d.o.o. Bihać realiziralo je niz kapitalnih infrastrukturnih projekata, čija se vrijednost iskazuje u milionima KM. Paralelno s tim, preduzeće je iz godine u godinu jačalo organizaciono, kadrovski i finansijski. Zahvaljujući svemu tome, evidentan je napredak u razvoju svake od službi ovoga preduzeća, među kojima su:

• Služba tehničke pripreme i razvoja,
• Služba zahvatanja i distribucije vode,
• Služba - servis stalnih sredstava.

Mr. Mirsad Demirović, se i dan danas vodi kao prvi direktor Vodovoda u Bihaću. Imenovani će tu poziciju zadržati i nakon lokalnih izbora održanih u oktobru 2008. godine. Nakon tog perioda na čelu JP "Vodovod" d.o.o. Bihać, su se izmjenili direktori: Rasim Dervišević, Damir Felić, Mirsad Merdanić, a trenutno se na čelu preduzeća nalazi Mirsad Hadžihasanović, dipl. oec.

Svaki direktor tokom svog mandata ostavio je jedinstven pečat na poslovanje preduzeća. Njihova različita vođenja, strategije i odluke oblikovale su pravac i uspjeh preduzeća, donoseći inovacije i unapređenja koja su bila ključna za razvoj i napredak. Svaki lider je kroz svoj pristup i viziju doprinio stvaranju pozitivnih promjena i ostvarenju ciljeva, ostavljajući trajan uticaj na sve aspekte poslovanja.